Wraz z rosnącą popularnością różnych form kolarskiej aktywności wzrasta też zainteresowanie specjalistycznym sprzętem rowerowym. Rzecz nie kończy się na samych rowerach, a sięga daleko w głąb takich segmentów rynku jak sakwy rowerowe, ubiór kolarski, czy obuwie rowerowe. To ostatnie dostępne jest w sklepach w olbrzymiej mnogości modeli, która sprawia, że początkujący rowerzysta może w tym gąszczu się zagubić. Publikując ten tekst mamy nadzieję, że problem doboru właściwego obuwia kolarskiego okaże się prostszy.

Podstawowy podział obuwia rowerowego

Buty kolarskie dzielą się na klasyczne obuwie, bez gniazda zatrzaskowego, używane do pedałów platformowych oraz na buty z gniazdami do pedałów zatrzaskowych systemu SPD.

Butów klasycznych używa się na standardowych pedałach platformowych, w które wyposażone jest  większość rowerów do amatorskiej jazdy. Pedały takie umożliwiają jazdę praktycznie w każdym obuwiu. Możemy się jednak zaopatrzyć w dedykowane kolarstwu buty do platformówek. Cechują się one utwardzoną podeszwą aby efektowniej transmitować siłę nóg na pedała. Dobrym przykładem takiego obuwia jest choćby model Northwave MTB Tailwhip

Butów tego typu z powodzeniem używać można do jazdy miejskiej i turystyki rekreacyjnej. Mało tego, wielu rowerzystów jeżdżących na długie wyprawy również korzysta z butów tego typu. Należy pamiętać, że bez względu na rodzaj butów obowiązuje zasada głosząca, że im buty twardsze tym bardziej nadają się do kolarstwa wyścigowego. Sztywna podeszwa i cholewka ciasno trzymająca stopę powodują efekt znakomitego zespolenia z rowerem i dobrego przylegania do płaszczyzny pedałów.

Całą resztę obuwia stanowią buty przystosowane do pedałów zatrzaskowych systemu SPD.

Buty takie zaopatrzone są w specjalną wkładkę, której zadaniem jest wpięcie pedał na sztywno i zespolenie go z butem. System SPD pozwala najbardziej efektywnie wykorzystać siłę pedałowania. Obrót korby realizowany jest nie tylko za pomocą nacisku na pedała, ale również ciągnąc pedała stopą zespoloną z nimi zatrzaskami SPD.

Stosowanie takich butów wydatnie zwiększa szybkość jazdy przy jednoczesnej redukcji zmęczenia nóg. Pamiętajmy, że twardość podeszwy w butach SPD działa tak samo jak w butach standardowych. Zwróćmy uwagę na to, aby wybrany model posiadał właściwości ukrywania sznurówek. Buty pozbawione tej cechy mogą zgotować nam niebezpieczna niespodziankę, gdy luźno wiszące sznurowadła niepostrzeżenie wkręcą się nam w osie pedałów.

Możemy uniknąć tych kłopotów nabywając buty z innym systemem ubierania, pozbawionym sznurówek. Do dyspozycji mamy buty zapinane na rzepy oraz najbardziej zaawansowane – zapinane specjalnym systemem linek opasujących buta i regulowanych pokrętłem. Rozwiązanie takie jest chronione patentem i znane pod nazwą BOA.

Dobór butów do form aktywności kolarskiej

Buty rowerowe można dobierać w zależności od formy aktywności kolarskiej jaką jesteśmy zainteresowani pamiętając o regule, że im twardszy but tym lepiej przekazuje siłę na pedała. Pamiętajmy również, że sztywne buty o twardych podeszwach są bardzo niewygodne podczas chodzenia. Przez to buty tego typu słabo nadają się na długie wyprawy rowerowe.

Najczęściej spotykanie na rynku buty SPD, uwzględniwszy ich zastosowanie to:

  • Buty to turystyki i rekreacji. Posiadają dość miękką i wygodną podeszwę. Łatwo można wykorzystywać je do chodzenia, a nawet trekkingu. Zwykle są wiązane. Mogą być wyposażone w podeszwę Vibram. Ciekawą propozycję w tym segmencie jest model Northwave Corsair, który świetnie spisze się zarówno przy współpracy z klasycznymi platformami jak i z turystyczną odmianą pedałów SPD.
  • Buty MTB. Spotkać je można w odmianach dla amatorów oraz dla zawodników. Zetknąć się tu możemy ze wszystkimi rodzajami wiązań, choć typ sznurowany proponuje się przeważnie amatorom kolarstwa górskiego. Bardziej zaawansowani wybiorą buty twarde, wykonane z plastikowej skorupy i sztywno opinające nogę.
  • Buty trialowe i enduro. Projektuje się je w taki sposób aby ułatwić nie tylko jazdę zawodniczą, ale i podchodzenia na strome wzniesienia występujące na trasach zawodniczych. Na tę okoliczność najczęściej zaopatrzone są w bogato bieżnikowaną podeszwę o dobrej przyczepności do gruntu. Obuwie takie cechuje się twardością i sztywnością tak dobraną, żeby łączyć własności buta podejściowego i kolarskiego. Spośród butów enduro ciekawą i niedrogą propozycją jest model Northwave Tailwhip. Zaopatrzono go w sztywną podeszwę efektywnie przenoszącą siłę nóg na pedały, która posiada jednocześnie dobrze optymalizowany do podchodzenia bieżnik redukujący zjawisko ślizgania się po mokrej nawierzchni.
  • Obuwie do kolarstwa szosowego jest bardzo i najmniej uniwersalne. Konstrukcja zawodniczych butów kolarskich jest zoptymalizowana do ściśle określonego zastosowania – zmaksymalizować efektywność przenoszenia siły nóg na pedały i trwałego zespolenia kolarza z rowerem. Takie buty kolarskie wykonane są z tworzyw sztucznych charakteryzujących się bardzo dużą sztywnością, zastosowane w nich rozwiązania integrujące stopę z butem najczęściej wykorzystują system mechanicznych zatrzasków i szerokich taśm velcro, zwiększających poczucie integracji rowerzysty z jednośladem. W wyższych modelach butów kolarskich do budowy podeszwy wykorzystuje się włókno węglowe, które zapewnia jeszcze lepsze parametry przeniesienia siły na napęd roweru. Z uwagi na swoją sztywność i brak elastycznej, bieżnikowanej powierzchni buty kolarskie są mało wygodne podczas chodzenia. Dobrym przykładem specjalistycznych butów zawodniczych z tego zakresu jest model Spiuk Trienna Carbon. Buty te wyposażono w karbonową podeszwę i cholewkę ciasno opinającą stopę z mocowaniem na szeroką taśmę z rzepem.

Rozwiązanie uniwersalne

Na koniec warto podkreślić, że system SPD, choć początkowe kłopotliwy w użytkowaniu, stanowi najbardziej efektywny sposób wykorzystania naszej siły pedałowania do napędzania jednośladu. Z cała pewnością, bez względu nawet na dyscyplinę kolaską, warto rozważyć jego zastosowanie do naszej jazdy. Dla tych, co chcą przy tym mieć możliwość korzystania z klasycznych platform, do rozważenia jest rozwiązanie hybrydowe jak Shimano PD-M324, łączące platformy i zatrzaski w jednym pedale. Taka technologia jest bardzo przydatna w zastosowaniach do długodystansowej turystyki rowerowej. Daje możliwość wykorzystania wyczynowych własności systemy SPD oraz komfortu i uniwersalności jaki oferują tradycyjne platformy.